Hamımız həyatımızda ağır, gərgin işdən sonra və ya yuxusuz kecirilmiş müəyyən zamandan sonra güclü yorğunluğ vəziyyətini yaşamışıq. Adətən yorğunluq yaxşı istirahətdən və rahat yuxudan sonra keçir. Ancaq əgər yorgunluq simptomları kecmirsə, bu sizin orqanizminizdə baş verən hər hansı bir prosesin baş verməsindən xəbər verir.
Əsasən qadınlarda rast gelinən bu hal Xroniki Yorğunluq Sindromu adlanır.
Xroniki Yorğunluq Sindromu pristuplari cox vaxt kecirilmiş virus xəstəliklərindən sonra baş qaldırırsa da hələ də yaranma səbəbləri tam aşkar edilməyib.
Xroniki Yorğunluq Sindromu səbəbləri
Xroniki Yorğunluq Sindromu müəyyən dərmanların qəbulu ilə bağlı ola bilər (məsələn, soyuqdəymə, öskürək dərmanları, antigistamin və antiallergik preparatlar, yuxugətiricilər, miorelaksantlar, hamiləliyin qarşısını alan vasitələr və antiqipertenziv prepatlar) nəfəsalmada çətinliklər yaradan xəstəliklər ( məsələn xroniki bronxit, astma və emfizema) ürək çatışmazlığı zamani, ürək öz funksiyasını tam həcmdə yerinə yetirməkdə cətinlik cəkir depressiya və həyəcanlı vəziyyət, bədbin əhval-ruhiyyə, pis hissiyyatlar yuxunun və qidalanmanın pozulmaları.
Xroniki Yorğunluq Sindromu virus infeksiyasının keçirilməsindən təxminən bir ay sonra yarana bilər və bəzən də ciddi xəstəliklərin (hepatit, xərçəng, diabet, qanazlığı, ürək xəstəlikləri, hipoglikemiya, piylənmə, hipotireoz, mononukleoz, revmatoid artriti, miasteniya, alkoqolizm, yuxusuzluq kimi xəstəliklərin) erkən simptomu ola bilər.
Xroniki Yorğunluq Sindromunun simptomları
Yorgunluq halı yaxşica dincəldikdən və ya məzuniyyətlərdən sonra tez-tez keçir. Sizə sadəcə orqanizminizə istirahət etməyə imkan vermək lazımdır, və o özünü tam bərpa edərək işləməyə yenidən başlayacaq.
Ancaq bu yorgunluq halı uzun müddət sizi narahat edərsə mütləq həkimə müraciət edin.
Xroniki Yorğunluq Sindromunun simptomlarına , yorgunluq hissinin özündən başqa, aşagidaki simptomlar da aid ola bilər:
Bəzən Xroniki Yorğunluq Sindromunun müəyyən etmək və diaqnoz qoymaq çətin olur, çünki onun simptomları bir çox başqa xəstəliyin simptomlarıyla oxşardırlar. Əvvəlcə sizin həkiminiz bütün başqa mümkün ola biləcək xəstəliklərin olmadıgını müəyyən etməlidir. Xroniki Yorğunluq Sindromunun deqiqləşməsi ücün belə xroniki yorulma halı 6 ay davam etmiş olması bu diaqnozun qoyulmasının əsas meyarıdır. Xroniki Yorğunluq Sindromu cox vaxt depressiyayla müşayiət olunur.
Siz nə edə bilərsiniz
Öz vaxtınızı düzgün nizamlayın. Səhərlər yuxudan tezdən oyanin və siz gününüzü tələsik və yorğunluğun hissiylə başlamalı olmayacaqsız. Əğər sizin həyatınızda vəzifələriniz və ğöruləcək işləriniz coxdursa, başqalarına da ğuvənməyi və nəsə tapşırmağı öyrənin.
Fiziki aktiv olun. Ğün ərzində heç olmasa 30 dəqiqə fiziki hərəkətlərə (məşqə) ayırmağa çalışın.
Yuxudan əvvəl məşq etməyin, bu yuxunu poza bilər və səhər siz yorğunluq hiss edərsiz.
Lazimi qeder yatmaga vaxt ayirin .İnsanların əksəriyyətinə, doyunca yatmaq üçün, 6-8 saat tələb olunur. Əgər siz özünüzu ğümrah hiss edirsinizsə , deməli, siz kifayət qədər yatmısınız. Amma əgər gün ərzində siz bir az yata bilsəniz bu cox yaxşı olar. Bu yaşlı insanlara və yeniyetmələrə xüsusilə faydalı ola bilər. Ancaq ümumiyyətlə davamlı gündüz yuxusundan çəkinin, cünki bu sizin gecə yuxunuzu poza bilər.
Siqaret cəkməyin. Siqaret cəkmək təmiz oksigeni ölümcül təhlükəli dəm qazı ilə əvəz edərək sizin orqanizminizin təmiz oksigenlə qidalanmasını pozur.
Əgər siz uzum müddət ərzində siqaret çəkirsinizsə, onda bu zərərli vərdişdən imtina etmək ağır olacaq. Amma yenə də heç olmasa çəkilən siqaretlərin miqdarını azaltmağa çalışın.
Kofein və spirti ickilərdən mümkün qədər az istifadə edin.
Kofein və alkoqol müvəqqəti aktivlik , fəallıq verir ,ancaq sonradan ğüclü yorğunluğ hissi gətirir.
Qidalanmanıza diqqet yetirin və sizə uyğun olan qidalanma rejimini seçin: bəzi insanlar yüngül qidalardan sonra özlərini daha yaxşı hiss edirlər, bəziləri isə yalnız guclu kalorili qidalandiqdan sonra işləyə bilərlər. Cox yaglı qidadan çəkinin, çünki yaglar və karbohidratlar sizin fəallığınızı azalda bilər.
Gün ərzində işdə özünüzə kiçik fasilələr verin.
Məzuniyyətə gedin, və ya heç olmasa telefonu söndürüb evdə istirahət edin.
Mümkün qədər az televizora baxın. Əgər siz dincəlmək üçün televizora baxırsınızsa, gec-tez aşkar edəcəksiniz ki, tənbəlləşmisiniz və passiv vəziyyətdəsiniz. Daha çox fəal istirahətə cəhd edin, məsələn, gəzin və ya oxuyun. Özünüzü dəniz sahilində, dağlarda və ya özünüzü yaxşı hiss edəcəyiniz dünyanın istənilən başqa nöqtəsində təsəvvür edin . Bir sözlə özünü sakitləşdirmək üsulunu tapın. Sakit musiqiyə qulaq asın, sizə sakitlik hissi verən fraza və ya duanı təkrarlayin.
Həkim nə edə bilər
Həkim bu xroniki yorğunluq sindromunun səbəbi olan sistematik pozgunluqları müəyyən edə bilər. Həkim müayinəni keçirəcək, yorğunluq sindromunun diaqnostikası üçün lazım olan analiz və tədqiqat üsullarını təyin edəcək.
Xroniki yorğunluq sindromunun müalicəsinin effektiv üsulu mövcud deyil, amma simptomların müalicəsi sizin vəziyyətinizi yaxşılaşdıra bilər. Əgər həkim lazım bilsə o sizə ağrıkəsici preparatlar və ya antidepressantlar təyin edə bilər.
Xroniki Yorğunluq Sindromunun profilaktikası
Ola bilər ki, psixoloqun köməyi sizə cox yaxşı təsir etsin.
Ümidinizi Rəhimli və Mərhəmətli ALLAH-dan üzməyin!
Məqalənin müəllifi: Psixoloq – psixoterapevt Lamiyə Ağaqızı.
Xroniki Yorğunluqdan əziyyət cəkirsinizsə bizim mərkəzə müraciət edə bilərsiniz.